مشاوره روان شناسی کودک

نکاتی در زمینه رفتار با کودکان پیش دبستانی و اول ابتدایی

جدا شدن از آغوش گرم مادر و پدر و آغاز زندگی مستقل و ورود به جامعه ای بزرگتر از خانه ، برای اکثر بچه ها سخت و دشوار است و همراه با دلهره و ترس و اضطراب است ، اما چاره ای نیست. راهی است که باید همه آن را طی کنند. البته برای پدر و مادر هم سخت است. باید فرزندشان را در مدرسه بگذارند و تنها به خانه بازگردند. شش تا هفت سال لحظه به لحظه با هم بودن و وابستگی ، اکنون دور شدن از یکدیگر، آن هم به مدت سه تا چهار ساعت در روز….

ما آیا می توانیم به خاطر این احساسات فرزندمان را به مدرسه نبریم ؟ امکان ندارد.

باید با این وابستگی ها مبارزه کرد اما چگونه ؟ اگر می خواهید پاسخ سؤالتان را بیابید این مقاله را با دقت مطالعه کنید.

اصولاً بچه هایی وابستگی شدید به پدر و مادر و خانه شان دارند که در دوران قبل از مدرسه از پدر و مادر لحظه ای جدا نشده باشند . یعنی پا به مهد کودک و کودکستان نگذاشته باشند. معمولاً این بچه ها به هنگام مدرسه رفتن مشکل دارند، اما بچه هایی که از قبل ، به دلیل شاغل بودن مادر و یا دلایل دیگر نیمی از اوقات خود را در مهد کودک ها گذرانده باشند به راحتی روز اول مدرسه را می پذیرند و از والدینشان جدا می شوند. پس می توان نتیجه گرفت که مهد کودک می تواند مفید باشد. در حالی که بسیاری از والدین از گذاشتن فرزندشان در مهد کودک ها واهمه دارند و می ترسند.

بچه ها با رفتن به مهد کودک سریع تر طعم استقلال را می چشند و اصولاً این بچه ها اعتماد به نفس بیشتری دارند. بهترین سن برای ورود به مهد کودک سه تا چهار سالگی است. اگرچه یک مادر شاغل مجبور است فرزندش را زودتر به مهد کودک بفرستد.

حال اگر شما کودکی دارید که هرگز به مهد کودک نرفته و رفتن به مدرسه اش نیز نزدیک است به شما پیشنهاد می کنیم برای این که او و شما  به راحتی مدرسه را بپذیرد و خاطره ای خوش برای خود و شما به وجود آورد این چند نکته را به خاطر بسپارید :

1)      به هنگام ثبت نام ، فرزندتان را با خود به همراه ببرید، تا او با محیط مدرسه آشنا شود. حتی در
صورت امکان کلاس او را نشان دهید. اجازه دهید دقیقه ای بر روی صندلی و نیمکت بنشیند. خوشبختانه در ایران یک روز قبل از آغاز مدارس "روز شکوفه ها" نام دارد. یعنی بچه های پیش دبستانی و کلاس اولی ها به مدرسه می روند و با مدیر و معلم و مدرسه آشنا می شوند و صف بندی در حیاط را یاد می گیرند و همکلاسی های خود را می شناسند.

2)      از مدرسه خودتان و خاطرات خوبتان برای او تعریف کنید. حتی اگر خاطره ای خوب هم از مدرسه ندارید ، در برابر فرزندتان ابراز نکنید و همیشه از مدرسه تعریف و تمجید کنید. روز اول مدرسه رفتنتان را حتی اگر به یاد هم نمی آورید با خاطره ای خوش از مدرسه برای کودک دلبندتان توصیف کنید. به هر صورت هیچ گاه فرزندتان را از محیط مدرسه و معلم و ناظم و مدیر نترسانید. آنان را افرادی دوست داشتنی و مهربان جلوه دهید. هیچ گاه از تنبیه بدنی در مدرسه حتی اگر به سرتان آمده برای فرزندتان حرفی نزنید. به طور کلی او را آماده مدرسه کنید و تصویری زیبا و دوست داشتنی از مدرسه ، معلم و ناظم در ذهن او تداعی کنید.

3)     استقلال و متکی بودن به خود را در او زنده کنید.

4)     داستان هایی برای فرزندتان بخوانید که مضمون آن رفتن به مدرسه و موفق شدن باشد.

5)     روز اول حتماً به همراه فرزندتان به مدرسه بروید. او را تنها رها نکنید. با ملایمت رفتار کنید. در صورت امکان با روپوش مدرسه از او عکس بگیرید. او را تشویق به مدرسه رفتن کنید. شاید لحظات اول و روزهای اول بی تابی کند اما با صبر و حوصله رفتار کنید.

6)       شب او را زود بخوابانید . صبحانه ای که دوست دارد به او بدهید و سپس او را به مدرسه بفرستید.

7)     اگر خودتان نیز نگران دوری فرزندتان هستید و دست کمی از او ندارید ، هیچ گاه در برابرش ابراز نکنید بلکه به او بفهمانید از مدرسه رفتن فرزندتان خوشحال هستید. حتی از این که او آن قدر بزرگ شده که به مدرسه برود افتخار می کنید.

8)     در نهایت از معلم و مشاور مدرسه می توانید کمک بگیرید. مطمئن باشید مدرسه ، محیطی امن و سالم برای فرزندتان است و معلمان و دیگر اعضای مدرسه با آغوشی باز فرزندتان را می پذیرند و آنها را به مدرسه عادت می دهند. پس با خیالی آسوده فرزندتان را به مدرسه بفرستید . خدا به همراهش باشد.

والدین می توانند از مشاوران متخصص روانشناس کودک برای بهینه کردن روش های تربیتی کودک از طریق مشاوره حضوری و مشاوره غیر حضوری مانند مشاوره تلفنی استفاده کنند .

روانشناس کودک خوب :

یک روانشناس کودک باید ظرفیت ارتباطی با درمانگر خود را داشته باشد . این ظرفیت ارتباطی شامل مولفه هایی چون تقویت اعتماد و بهبودی در کودک است . او باید با شناختن بسیاری از مسائلی مثل: اوتیسم کودکان ، بیش فعالی ، سوءاستفاده ، تروما ، اختلالات روانی ، ناتوانی در یادگیری ، نیازهای خاص و رفتارهایی مثل : قلدری و لجبازی ، پرخاشگری و غیر در مواجهه با کودک اشراف داشته باشد .

روانشناس کودک اهمیت خود را از کودک می گیرد و موضوع کودک و مسائل مربوط به او همیشه مورد توجه بوده است. در دوران کودکی، شخصیت اصلی افراد شکل می گیرد بنابراین مهم ترین و تاثیر گذار ترین دوره زندگی، دوره کودکی است در این دوره فقط مراقبت و نگهداری های جسمی از کودک کافی نیست. کودک نیاز به مراقبت های روحی نیز دارد ، او باید از لحاظ عاطفی، شخصیتی و هوشی نیز تقویت شود.

 ویژگی های یک روانشناس خوب :

اشتیاق برای مراقبت و درمان:

برای یک روانشناس خوب بودن ، شور واشتیاق واقعی برای مراقبت ازکودکان و نیازهای آنها است . انسانهای بالغ و مهربان بیشتر قادر به ارتباط گرفتن و بازی کودکان هستند این کمک به لذت بردن از درمان و پروسه درمان لازمه یک مشاور کودکان است .

امانت داری:

یک مشاور و روانشناس کودک باید یک توانایی ذاتی برای بدست اوردن اعتماد کودک و خانواده او را داشته باشد . به طوری که با او احساس راحتی بکنند و مسائل شخصی و احساسی خود را بدون هیچ کم و کاستی و یا احتیاط و خجالتی با او در میان بگذارند .

یک روانشناس خوب همیشه باید حریم خصوصی درمانگر و خانواده اش را حفظ کند و آن را موضوع گفتگوی خود با همکاران خود نکند.

تخصص روانشناس کودک:

یک روانشناس کودک باید دارای مهارت و تخصص در مسایلی باشد که کودک با آن مواجه می شود تا بتواند موثر تر با او برخورد کند . به عنوان مثال یک کودک ناتوان در یادگیری مستلزم مشاوره گرفتن از یک روانشناس مدرسه متخصص در تکنیک های کمک به کودکان در کلاس درس است . مهارت های تخصصی برای ارتباط به این معناست که روانشناس بداند در هنگام مشاهده کودکی که مساله ای برای او پیش آمده است چگونه سوالات درست را از او بپرسد و چگونه داده های منتج از پاسخهای کودک را تجزیه و تحلیل کند .

شبکه ارتباطی قوی:

یک مشاور باید بتواند علاوه بر کودک با شبکه وسیعی از کسانی که در حمایت از کودک موثرند ، ارتباط برقرار کند . مثلا گاهی پیش می آید که مشاور باید با معلمان مدرسه کودک ، پزشک او و پدر و مادرش و سایرینی که به نحوی در کمک به درمان موفق کودک ، موثر باشند ، ارتباط برقرار کند .

در کنار همه این گزینه ها ، صبر ، همدلی و شنونده خوب بودن اصلی ترین ویژگی یک مشاور و روانشناس خوب است .

برای کمک و راهنمایی به کودکان خود میتوانید از متخصصان روانشناس که در زمینه کودک فعالیت دارن راهنمایی بگیرید ولی درصورت عدم دسترسی متخصصان میتوانید از مشاوران تلفنی و آنلاین استفاده کنید و مشکلات و مسائل کودک خود با اطمینان مطرح کنید .

اختلال یادگیری :

از جمله مشکلات شایع در بین کودکان است که عدم تشخیص و درمان به موقع آن لطمات جبران ناپذیری را به زندگی حال و آینده کودک وارد می کند. در واقع اختلال یادگیری، یک واژه کلی است برای توصیف مشکلات خاصی که کودکان در زمینه پردازش اطلاعات و مهارتهای یادگیری دارند . 

عنوان های دیگری را هم ممکن است شنیده باشید:

از قبیل اختلال عملکرد خفیف مغزی ، مغز صدمه دیده ، تاخیر رشدی ، نارسایی شناختی ، اختلال های چند حسی ، نقص های عصبی ، رشد نایافتگی عصبی ، نقص های ادراکی ، ناتوانی های یادگیری خاص ، ناتوانی های غیر قابل مشاهده و کوری لغات یا نارساخوانی .

دو مورد از شایع ترین اختلالها:

‌نارساخوانی :

آیا کودک یا نوجوانتان در خواندن مشکل دارد و این مشکل به صورتی است که حروف یا اعداد را وارونه می کند ، یا آن ها را معکوس می بیند ؟ آیا سرعت خواندن او کم است ، هر لغت را به زحمت و دشواری می خواند ، یا مرتب در املای لغت های ساده مرتکب اشتباه می شود ؟

این قبیل مشکلات در طبقه ای قرار می گیرند که معمولا نارساخوانی نامیده می شود که یک اختلال خواندن خاص است . اگر چه احتمال تشخیص نارساخوانی از سایر نقص های یادگیری بیشتر است ، اما بعضی وقت ها چنانچه آزمون های تشخیصی خاصی انجام نشود ، نه معلم ها و نه والدین نمی توانند متوجه ی این حالت شوند

بعضی از متخصصان عقیده دارند که تاخیر در جنبه های مختلف رشد :

رشد جسمی و رشد فکری ، روحی ، انگیزه ای ، مجموعا بر دستگاه عصبی مرکزی تاثیر می گذارد وبر توانایی مغز در درست تعبیر کردن لغت های نوشته شده ، تداخل ایجاد می کنند . در بسیاری از موارد ، این حالت ممکن است به صورت خانوادگی وجود داشته باشد.

علت نارساخوانی چیست :

کودکان مبتلا به نارساخوانی نمی توانند واژه ها را بطور مناسبی پردازش کنند و در واقع انها را به گونه دیگری می بینند و همچنین نمی توانند صدای یک طرف را با کارکتر ارتباط دهند و یا واژه ها را  بدرستی بخوانند انها اختلالات در یادگیری نوشتن و هجی کردن و صحبت کردن وحتی ریا ضیات دارند .  .

- در تشخیص ترتیب و محل حروف در لغات ، دچار اشتباه و سردرگمی می شود در خواندن یک کلمه با دقت به حروف نگاه نمی کند ، و از روی اولین حرف ، حدس می زند کلمه چیست .

- در حین خواندن یک صفحه ، جایی را که هست گم می کند ، بعضی وقت ها در وسط یک خط این اتفاق می افتد .

.  لغات رایجی را که حفظ کرده ، روز بعد نمی تواند به یاد بیاورد -

 - وقتی با یک لغت جدید مواجه می شود ، نمی تواند با یک روش اصولی و حساب شده پی به معنی آن ببرد ، بلکه یا معنی آن را حدس می زند ، یا می گوید نمی دانم .

لغت به لغت می خواند و برای خواندن هر لغت ، تلاش و تقلای زیادی می کند.

والدین گرامی، فراموش نکنید که تشخیص به هنگام وجود اختلال یادگیری در کودکان دارای این اختلال ، آینده روشن و متفاوتی را برای کودک رقم خواهد زد. این اطلاعات راهنمای شما در تشخیص وجود یا عدم وجود این اختلال در فرزند شما و روشهای درمان آن خواهد بود که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به متخصصان روانشناسی و یا مشاوران تلفنی و انلاین تماس بگیرید .

 مقاومت در برابر خواسته های کودک

کودکان بر حسب نیازشان از ما طلب کاری می کنند. در قدم اول براورده کردن نیاز های اساسی آنها باید مد نظر گرفته شده و در ادامه باید والدین قوه تشخیص نیاز های اصلی از نیاز های فرعی را بدهند. همواره بلی و یا همواره نه گفتن به کودک می تواند در شکل گیری شخصیت او تاثیر منفی داشته باشد . در برخی موارد نیز ممکن است عدم براوره کردن نیازهای کودک به والدین و خود کودک ضربه بزند. در همین راستا شناخت نیاز های اساسی و نیاز های فرعی کودک بسیار حیاتی است و دانشتن اینکه در چه موارد به کودک آری و در برابر چه خواسته هایی به او نه بگوییم بسیار حائز اهمیت است .

نیازهای اصلی کودک را رفع کنید.

به‌عنوان مثال اگر او گرسنه یا تشنه است، یا خوابش می‌آید و یا  در طول روز شما را ندیده و نوازش و محبت شما را می‌خواهد باید در اسرع وقت این موارد را براورده کرد. اگر درهمان زمانی‌که کودک می‌خواهد نیازهای عاطفی او را رفع کنید این کار را به درستی انجام دهید، کودک احساس امنیت کرده و در موارد فرعی هنگامی‌که شما می‌خواهید خواسته‌هایش را به تعویق بیندازید و یا انجام ندهید، راحت‌تر به شما اعتماد خواهدکرد.

قوانین را پیشاپیش به او بگویید

باید قوانینی قبل از انجام کار برای او در نظر بگیرید . به‌عنوان مثال: "ما به سوپرمارکت می‌رویم. تو می‌توانی همه‌چیز را نگاه کنی اما من برایت اسباب‌بازی نمی‌خرم. "یا" من تو را یک بار سوار چرخ‌وفلک می‌کنم، فقط یک بار. " در این صورت زمانی‌که او از شما چیزی می‌خواهد با آرامش و اطمینان قانون را یاآوری کنید. در این موارد کودک به راحتی می پذیرد .

بر عقیده خود پابرجا بمانید

نباید برای تصمیمی که یک‌بار گرفته‌اید و توضیح داده‌اید خود را توجیه کنید. به او بگویید تصمیمی است که گرفته‌شده، همین. در صورتی که هرچه بیشتر با کودک جروبحث کنید او بیشتر روی خواسته‌هایش پافشاری می‌کند. تسلیم عصبانیتش نشوید و بدانید که این محدودیت ها نه تنها او را تهدید نمی کنند بلکه سبب آرامش بیشتر او می شوند .

اگر به سختی می‌توانید آرامشتان را حفظ کنید از آن‌جا دور شوید. همیشه "نه" یا "بعداً" در مخالفت افراط و زیاده روی  نکنید. با این کار از فرزند خود فردی می‌سازید که همیشه ناراضی و بی‌قرار است و محرومیت برای او نوعی شکنجه محسوب می‌شود. با بعضی از خواسته‌های کوچک او که باعث شادمانی‌اش می‌شوند موافقت کنید و از شادی او لذت ببرید.مشاوره با روانشناسان متخصص کودک می تواند به والدین کمک شایانی بکند . مشاوره تلفنی و یا مشاوره حضوری راهکاری مناسب در این موارد است .

والدین می توانند از مشاوران متخصص روانشناس کودک برای بهینه کردن روش های تربیتی کودک از طریق مشاوره حضوری و مشاوره غیر حضوری مانند مشاوره تلفنی استفاده کنند .